Xét nghiệm nhanh cho ung thư tuyến tiền liệt

Một xét nghiệm mới trong vòng 3 phút có thể giúp chẩn đoán bệnh ung thư tuyến tiền liệt (UTTL), theo một nghiên cứu mới đây tại Anh. Họ đã phát triển xét nghiệm này dựa trên năng lượng ánh sáng để đo nồng độ citrate trong mẫu dịch tuyến tiền liệt. Kỹ thuật mới sẽ là cơ sở cho nhiều phương thức chẩn đoán nhanh UTTL trong tương lai. Gần 1/4 nam giới bị ung thư ở Anh được chẩn đoán mắc UTTL với hơn 10.000 bệnh nhân tử vong hàng năm.

Trong nghiên cứu, giáo sư David Parker thuộc Đại học Durham (Anh) và một nhóm chuyên gia thuộc Đại học Maryland (Mỹ) đã phát triển kỹ thuật đo độ dài bước sóng ánh sáng sau khi chiếu nó đi qua dịch tuyến tiền liệt.

Các tác giả tin rằng kỹ thuật mới có thể đo nồng độ citrate- một dấu chỉ của UTTL- một cách nhanh chóng và chính xác. Nồng độ citrate còn có thể được dùng để chẩn đoán các bất thường khác như suy chức năng thận.

Giáo sư Parker cho biết: “Citrate là một dấu chỉ sinh học quan trọng cho UTTL, mang lại phương thức tầm soát và phát hiện UTTL đáng tin cậy. Kỹ thuật mới dựa trên citrate sẽ là nền tảng cho các chương trình tầm soát UTTL đơn giản trên diện rộng tại các bệnh viện vùng, miền”.

Nhóm nghiên cứu đã chiếu ánh sáng vào hơn 100 cấu trúc hóa học khác nhau để tìm hiểu chúng hoạt động và phản ứng như thế nào khi có mặt một số hoạt chất sinh học quan trọng. Họ tập trung tìm hiểu làm thế nào citrate và lactate gắn vào chất phát quang bên trong thể dịch. Citrate và lactate đóng vai trò thiết yếu trong sự chuyển hóa của cơ thể. Citrate cung cấp năng lượng cho tế bào và lượng chitrate trong tuyến tiền liệt biến đổi phụ thuộc enzyme m-aconitase. Enzyme này rất nhạy cảm với kẽm. Mặt khác, ở các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt, nồng độ kẽm bị suy giảm làm enzyme hoạt động trở lại.

Giáo sư Leslie Costello thuộc Đại học Maryland giải thích: “Citrate được tạo thành trong quá trình biến dưỡng trong tế bào. Quá trình này bị thay đổi khi ung thư phát triển. Phân tích nồng độ citrate trong dịch tuyến tiền liệt là phương pháp chính xác để tầm soát và chẩn đoán UTTL. Vì nồng độ citrate giảm rõ rệt trong giai đoạn sớm của bệnh, kỹ thuật này giúp chẩn đoán điều gì đang diễn ra một cách nhanh chóng và giúp điều trị bệnh trong giai đoạn sớm. Kỹ thuật cho thấy là một công cụ lâm sàng đầy tiềm năng”.

Kỹ thuật xét nghiệm mới chỉ cần 1 µl (micro-lít) dịch và mẫu thu được có thể được đo dễ dàng qua một thiết bị quang học. Thiết bị dùng cho phân tích có tính cơ động cao và cho kết quả chỉ trong 3 phút. Khó khăn ban đầu là làm thể nào để đo chính xác các thay đổi về nồng độ citrate và lactate trong mẫu, và nhóm đã vượt qua bằng cách đo tinh dịch vốn chứa 50% dịch tuyến tiền liệt. Thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 trên 20 người đã thành công. Bước tiếp theo là thử nghiệm trên khoảng 200 người tình nguyện.

“Phát triển kỹ thuật mới là một tiến trình phức tạp nhưng chúng tôi đầy lạc quan. Sau cùng, nó sẽ là phương pháp tầm soát UTTL chính xác trong 3 phút”.